یزدفردا_گردشگری: کاروانسرا و برج ارجنان با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از دیدنی های اردکان هستند. برج هشت متر ارتفاع دارد و کاروانسرا شامل سه اتاقک می‌شود.

با قرارگیری در سمت شمال جاده، برج روبه‌روی رباط ارجنان واقع شده است. در گذشته که روستای ارجنان در کنار جاده یزد-نایین قرار داشت، این مجموعه از رونق خوبی برخوردار بود.

برج ارجنان در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شماره‌ی ثبت ۱۳۰۲۰ و کارونسرای ارجنان در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۶۵۵، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.

آشنایی با کاروانسرا و برج ارجنان

اردکان یکی از شهرهای بزرگ استان یزد به شمار می‌رود که در قلب کویر مرکزی ایران قرار دارد. این شهر جاذبه های تاریخی و تفریحی زیادی را در خود جای داده است به همین دلیل گردشگران بسیاری راهی سفر به اردکان می‌کند.

کاروانسرا و برج ارجنان از بناهای تاریخی منحصر به فرد و زیبای اردکان محسوب می‌شود که قدمت آن به دوره قاجار بر می‌گردد.

این بنا در ۲۰ کیلومتری روستا ارجنان قرار دارد و در سفر به روستای ارجنان به هرکران و منظری که بنگرید، برج آجری زیبایی نگاه شما را به خود جلب می‌کند.

این برج دو طبقه دارد که پشت‌بام آن نیز مشتمل بر یک طبقه است.

برج ارجنان در بین تمامی برج‌ها ایران که اکثرا از قلوه‌سنگ، خشت، آجر، گچ و آهک ساخته شدند، از آجر ساخته شده و نمای زیبایی دارد و در نوع خود به راستی که بی‌نظیر است.

از داخل برج ارجنان به کاروانسرایی به نام کاروانسرای ارجنان وارد می‌شویم که ازکاروانسراهای خصوصی و متوسط شهر یزد شناخته می‌شود.

بانی کاروانسرا و برج ارجنان مرحوم حاجی شیخ آقا بابا هرندی بوده است.

ارتفاع برج ارجنان به ۸ متر می‌رسد و ارتفاع کاروانسرای ارجنان از ۳ متر شروع شده و ۴ ایوان و یک کلک مرتفع در حیاط مرکزی در خود جای داده است که دیدنش به راستی که تماشایی است.

کاروانسرا و برج ارجنان در سمت شمال جاده نایین یزد و در روبه‌روی رباط ارجنان قرار دارد.

این کاروانسرا و برج در گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده و کاروانسرای آن محل استراحت رهگذران و مسافران اردکان بوده است.

کاروانسرا و برج ارجنان در بخش مرکزی و بافت قدیمی شهر اردکان در سال ۱۳۸۴ به فهرست آثار ملی ثبت شده ملی ایران اضافه گردید.

آنچه که در کاروانسرا و برج ارجنان می‌بینید گوشه‌ای از حس کمال‌جویی اندیشمندان و هنرمندان اردکان در حیطه معماری است که با فنون، شگرد و زیبایی خاصی همه آن‌ها را در کنار هم چیده‌اند.

بازدید از کاروانسرا و برج ارجنان

برج ارجنان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان اردکان، بخش مرکزی، ۲۰ کیلومتری روستای ارجنان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۰۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.از داخل برج ارجنان به کاروانسرای ارجنان هم راه دارد.

این برج از آجر ساخته شده و ارتفاع آن ۸ متر است. کاروانسرا و برج روبه‌روی رباط ارجنان قرار دارند.

در راه فرهنگ شهر یزد ، به آبادی دیگری می رسیم. این منزلگاه کویری که واهه ای درکویر تنهایی است از پس گذر سالها ، هنوز بر پای بلند خود سربلند ایستاده است.

در مسیر عقدا تا میبد دو منزلگاه قرار داشته، یکی رباط چفته و دیگری ارجنان که مسافران به فراخور مسیرشان در یکی از این دو مکان اطراق می کردند.

ارجنان، روستای کوچکی در 20 کیلومتری جنوب غربی اردکان است.

بر لب جاده قدیمی اردکان به عقدا. وجه تسمیه آن معلوم نیست ولی از نظر لغوی یعنی باغ بهشت. از هر کران و منظر که روستا را بنگری، برجی آجری نگاهت را به خود می دوزد . برجی به قدمت قاجار و با ارتفاع ۹ متر که مشتمل بر دو طبقه است که پشت بام آن نیز کارکرد یک طبقه مستقل را داشته است.

اکثر برجها از خشت خام و چینه و قلوه سنگ و گج و آهک بنا شده اند، اما برج ارجنان ، آجری و در نوع خود کم نظیر است.

برج ارجنان ما را به ورودی کاروانسرایی به همین نام هدایت می کند. این یادگار ماندگار حاجی شیخ آقا بابای هرندی، با ابعاد ۴۰ در ۴۴ متر یکی از کاروانسراهای متوسط و خصوصی مسیر یزد شناخته می شود.

در طرفین در ورودی پنج صفه وجود دارد که قسمت بیرونی آن جمعا با ۱۰ ایوانچه پذیرای مسافران و رهگذران بوده است. به علت کاربرد آجر به جای خشت ، هنوز آجر خشت پشت بام پس از گذر سالها سالم مانده است.

این کاروانسرا ۴ ایوانی و دارای کلکی مرتفع در مرکز حیاط می باشد. این کلک ساختاری دو منظوره دارد. محل فوقانی آن جایگاه بارانداز و اطراق کاروانیان بوده.

اما در قسمت تحتانی، حوضخانه قرار دارد که محل تامین آب از قنات بوده. اما جالب اینکه در کاروانسرای ارجنان، با ایجاد دریچه ای کوچک بردروازه برای سرایدار تمهیدی اندیشیده شده تا در موارد غیر ضروری نیازی به باز و بسته کردن در سنگین و بزرگ نباشد.

این کاروانسرا ۴ ایوانی و در هر ضلع ۴ صفه قرار دارد که همگی به حجره ای ختم می شود. وجه تمایز کاروانسرای ارجنان، ورودی اصطبلها است که معمار از ایوانهای بنا برای ورودی اصطبل استفاده نموده است.

باور ما این است شناخت هویت و فرهنگ جامعه ایرانی بدون مطالعه بناهای کهن میسر نیست.

• نویسنده : یزدفردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا